Aşağıseyit Höyük, Denizli ili, Çal ilçesi sınırları içinde bulunan Aşağıseyit Mahallesi’nin yaklaşık 1,5 km güneydoğusunda yer almaktadır. Deniz seviyesinden 828 m yükseklikte bulunan höyük, kuzeybatı güneydoğu uzantılı doğal bir tepe üstüne kurulmuştur. Höyüğün ana konisinin yayılım alanı yaklaşık 6 hektardır.
Yüksek platoluk alanda kurulmuş, stratejik açıdan önemli bir noktada (Çivril ve Baklan ovalarına hakim bir konumda) kurulmuştur. Yerleşim her dönemde askeri anlamda işlev görmüş, farklı geçim modellerine ev sahipliği yapan bir karakter taşımaktadır.
Yerleşimde arkeolojik kazı çalışmaları ise 2021 yılı itibariyle İzmir Demokrasi Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Erim Konakçı tarafından başlatılmıştır. Aşağıseyit Höyük üzerinde yapılan araştırmalar Geç Kalkolitik, Erken Tunç Çağı 1, 2, 3, Orta Tunç Çağı, Geç Tunç Çağı, Demir Çağı, Hellenistik ve Roma Dönemleri’nde iskânı gösteren verileri ortaya koymuştur. Yerleşimde 2021 yılı itibariyle başlanan kazı çalışmalarında ise kadar Helenistik Dönemin üç farklı evresi, Roma Dönemi ve Geç Tunç Çağı’nın 4 evresi ve Erken Tunç Çağı 2 içerisine tarihlenen 3 evrenin mimari yapı katlı gün yüzüne çıkartılmıştır.
Yerleşimde Roma dönemine tarihlenen yapı katları zayıf güçlü olmayan basit düzenlemeler çerçevesinde karşımıza çıkmaktadır. Hellenistik döneme ilişkin yapılan kazı çalışmalarında ise yerleşimin bu dönemde bir savunma duvarı ile çevrili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çerçevede Höyüğün Hellenistik Dönemde küçük bir kale veya karakol/garnizon olarak kullanılmıştır.
Aşağıseyit Höyük antik metinlerde LOUNDA olarak bilinen Aşağıseyit ve Yukarıseyit köyleri arasında kalan coğrafyada yer aldığı ifade edilen kentin bir parçası olmalıdır.
Geç Tunç Çağına gelindiğinde yerleşimin taş temelli kerpiç bedenli dikdörtgen planlı konutlar ile oluştuğu ifade edilebilir. Geç Tunç Çağı tabakalarında topografyaya uyumlu bir biçimde aynı duvarların uzun yıllar kullanıldığı evler inşa edilmiştir. Söz konusu konutların içerisinde tespit edilen buluntular yerleşimin geniş bir alana yayıldığını ve yoğun bir tahribata uğramadan günümüze korunarak ulaştığını ortaya koymaktadır.
İtalyan bilim adamı Forlani’nin önerisine göre Geç Tunç Çağı’ndaki Arzawa ülkesi kentlerinden biri olan Lawanda, Lounda kenti ile aynı yerleşim olmalıdır. Bu önerinin doğruluğu kabul edilirse güçlü Geç Tunç Çağı tabakalarına sahip Aşağıseyit Höyük’ün Lawanda yerleşimi olduğu kabul edilebilir.
Aşağıseyit Höyük’ün Geç Tunç Çağı tabakalarında tespit edilen üzüm çekirdeği ise Çal ilçesinin üzüm ile ilişkin geçmişinin günümüzden binlerce yıl öncesine dayandığına ilişkin ilk verileri ortaya koymuştur.